Náttúruverndarfélagaflóran íslenska

Fjöldi félaga sem koma að náttúruvernd á Íslandi eykst stöðugt sem vísar til gríðarlegs áhuga breiðs hóps landsmanna á að vinna að náttúruvernd. Hér er stutt og ófullkomið yfirlit yfir félagaflóruna og starfsemi félaganna en þau hafa flest ákveðna sérstöðu og verja ákveðna hagsmuni umfram aðra:
-
Umhverfisverndarsamtök á Íslandi:

Landvernd¹⁾

• Umhverfisverndarsamtök í víðum skilningi, náttúruvernd er hér einn undirflokkur – einbeitir sér að miklu leyti að fræðslu.
• Gegnir einnig hlutverkum sem ættu að vera fjármögnuð alfarið af ríkinu (s.s. utanumhald verkefnanna Vistvernd í verki, Grænfánann og Bláfánann) en njóta einungis takmarkaðra styrkja þaðan. Þurfa að fara betlileiðina til fyrirtækja og stofnana til að halda nokkrum starfsmönnum á launum.
• Sinna tímabundnum ríkisverkefnum s.s. Rammaáætlun og sitja í nefndum og vinnuhópum og skila ályktunum um fjölmörg mál sem snúa að náttúru og umhverfi.

Náttúruverndarsamtök - hafa náttúruvernd og umhverfismál að aðalmarkmiði:

NSÍ-Náttúruverndarsamtök Íslands²⁾,

• Starfar um allt land en einnig í víðtæku alþjóðlegu samstarfi.
• Náttúruvernd bæði íslensk og á alþjóðlegum grunni, svo sem loftslagsmál – Samviska Íslands í Kþóto.

Landshlutasamtök um Náttúruvernd:

NSS-Náttúruverndarsamtök Suðurlands³⁾,
NV-Náttúruverndarsamtök Vesturlands⁴⁾,
NAUST-Náttúruverndarsamtök Austurlands⁵⁾,
SUNN-Samtök um náttúruvernd á Norðurlandi⁶⁾.

• Starfa að ýmsum verkefnum innan sinna svæða.
• Berjast gegn/fyrir staðbundnum verkefnum.
• Oft í samstarfi við “stóru” félögin.

Náttúruverndar- og grasrótarsamtök – stofnuð um ákveðinn atburð eða afmörkuð málefni:

Náttúruvaktin⁷⁾

• Stofnuð í undirbúningi Hálendisgöngunnar gegn Kárahnjúkavirkjun.
• Berjast fyrir verndun hálendis Íslands og virkara lýðræði.
• Reka öflugan póstlista og vef.
• Hafa staðið fyrir fjölda mótmæla, hugvekja, hvatningafunda og uppákoma.

Íslandsvinir⁸⁾

• Grasrótarsamtök á landsvísu – vllja efla samstarf við íslensk og erlend náttúruverndarfélög.
• Berjast fyrir verndun hálendis Íslands og annarra “óspilltra svæða”.
• Hafa staðið fyrir fjölda mótmæla, hugvekja, hvatningafunda og uppákoma.

Saving Iceland⁹⁾

• Róttæk samtök sem starfa einnig á alþjóðlegum vettvangi.
• Samtökin berjast gegn stóriðjustefnunni með fókus á Ísland.
• Hafa staðið fyrir fjölda róttækra mótmæla, staðið að ráðstefnum og uppákomum sem vakið hafa mikla athtygli.

Framtíðarlandið¹⁰⁾

• Leggur áhersla á aðra atvinnuuppbyggingu en stóriðju og er þrýstiafl um endurskoðun stóriðjustefnunnar.
• Stundar öflugt starf sem hefði getað orðið að stjórnmálaafli fyrir Alþingiskosningarnar 2007 en Íslandshreyfingin spratt að hluta til úr þeim hópi Framtíðarlandsmanna sem að vildu að Framtíðarlandið yrði afl í íslenskum stjórnmálum.
• Rekur öflugan vef og samskiptavettvang.

Sól í Hvalfirði¹¹⁾.
Áhugahópur um verndun Þjórsárvera¹²⁾,
Sól í Straumi¹³⁾,
Sól á Suðurlandi¹⁴⁾,
Sól á Suðurnesjum¹⁵⁾,
Sól í Flóa¹⁶⁾,
Félag um verndun hálendis Austurlands¹⁷⁾,
Áhugahópur um verndun jökulsánna í Skagafirði¹⁸⁾,
Varmársamtökin¹⁹⁾,

• Berjast fyrir ákveðnum málefnum en með umhverfis/náttúruvernd að markmiði.
• Berjast gegn afmörkuðum stóriðjuverkefnum/álvers- og virkjanaframkvæmdum.
• Berjast fyrir verndun ákveðinna svæða gegn eyðileggingu af völdum virkjana/stóriðju.

¹⁾Landvernd byggði upp Pokasjóð á sínum tíma, sem síðan var tekinn af þeim og fær félagið nú varla úthlutanir úr sjóðnum. Margir félagar yfirgáfu Landvernd í Kárahnjúkabaráttunni og skildu félagið eftir fjárvana. Tæplega 50 frjáls félagasamtök standa að baki Landverndar og teljast þau því vera einskonar regnhlífasamtök. 300 einstaklingar eru skráðir í félagið.
²⁾Náttúruverndarsamtök Íslands og landshlutafélögin fá smástyrki árlega frá Umhverfisráðuneytinu. 1350 skráðir félagar í NSÍ.
3)Stofnað 1970
⁴⁾Stofnuð 4. maí 1974. 200-250 skráðir félagar í NV.
⁵⁾ Stofnuð 13.október 1970.
⁶⁾ Stofnuð 1970.
⁷⁾ Stofnuð í febrúar 2003.
⁸⁾ Íslandsvinir er ekki félag sem slíkt, enda eiga allir að geta verið „Íslandsvinir“. Þar af leiðandi eru heldur engir skráðir félagar.
⁹⁾ Samnefndur vefur stofnaður 2004.Samtökin hafa vaxið upp úr öflugu starfi vefsins á alþjóðavettvangi.
¹⁰⁾Framtíðarlandið var stofnað þ. 17. júní 2006. Skráðir félagar í maí 2006 voru 2.572.
¹¹⁾ Stofnað gegn álverinu á Grundartanga.
¹²⁾ Stofnað í maí 2001 gegn yfirvofandi eyðileggingu Þjórsárvera.
¹³⁾Stofnuð 2006 í aðdraganda kosninganna í Hafnarfirð um stækkun álversins í Straumsvík.
¹⁴⁾ Grasrótarsamtök stofnuð af unnendum Þjórsár 2007.
¹⁵⁾ Grasrótarsamtök stofnuð 2007 til að berjast gegn fyrirhuguðu álveri í Helguvík.
¹⁶⁾Grasrótarsamtök stofnuð 2007 af unnendum Þjórsár, gegn áformum um Urriðafossvirkjun
¹⁷⁾ Stofnuð til að stuðla að verndun Eyjabakka.
¹⁸⁾Stofnaður 2006.
¹⁹⁾Stofnuð 8. maí 2006 gegn hraðbraut við Álafosskvísl.

Allar viðbótarupplýsingar eru vel þegnar, t.d. í „Leggðu orð í belg“.

Athugið að hér eru aðeins talin upp helstu umhvefis- og náttúruverndarsamtök og hópa en ekki náttúrufræðihópar, dýraverndarsamtök, skógræktar-, landgræðslu eða málefnasamtök sem hafa aðrar áherslur þó að þær megi snerta umhverfismál á einhvern hátt.