Íslensk miðnætursól fóstrar nýtt eldsneyti

Tilraunarækt á svokallaðri repju hérlendis þykir lofa afar góðu. Úr fræjum plöntunnar er gerð lífdísilolía og fóðurmjöl.

"Ég sé þetta þróast þannig að þetta verði viðbótartekjulind fyrir bændur sem geta framleitt eldsneyti eða matarolíu fyrir sjálfa sig og sömuleiðis fóðurmjöl. Þetta eru vörur sem annars þarf að flytja inn í landið og borga fyrir með gjaldeyri," segir Jón Bernódusson, verkfræðingur á rannsóknar- og þróunarsviði Siglingastofnunar.

Um þriggja ára tilraunaverkefni er að ræða sem hófst á vegum Siglingastofnunar í fyrra og er unnið í samstarfi við Landbúnaðarháskólann og nokkra bændur hér og þar um landið. Fyrsta árið var sáð repju og systurtegundinni nepju í tíu hektara og misheppnaðist sumt vegna mistaka. Á næsta ári á að taka uppskeru af fimmtíu hekturum og sumarið 2011 verða tvö hundruð hektarar lagðir undir. Gerð er tilraun með mismunandi jarðveg og aðferðir.

Jón segir fyrstu uppskeruna benda til þess að afraksturinn hérlendis geti orðið um allt að þriðjungi meiri en gerist í Evrópu, eða yfir fjögur tonn á hektara. "Repjan nærist mikið á birtunni og hún er meiri hér yfir sumartímann því við erum með miðnætursólina," útskýrir hann.

Verkefnið ber heitið Umhverfisvænir orkugjafar. Jón segir að úr um þriðjungi uppskerunnar fáist olía sem megi annars vegar sía og fá matarolíu eða hins vegar bæta í hana tréspíra og sóda og fá þannig góða lífdísilolíu sem megi nota á bæði skip og bíla í stað hefðbundinnar olíu. Úr tveimur þriðju hluta uppskerunnar er síðan hægt að gera fóðurmjöl. Jón segir verðmæti mjölsins eins vera það sama og tilkostnaðinn við ræktunina. Því megi segja að olían sé frí. Hluti af hugmyndafræðinni er að Íslendingar geti með ræktun repju orðið sjálfir sér nógir með olíu á skipaflotann. Jón segist ekki geta svarað því hvort það geti orðið raunhæfur kostur fjárhagslega séð.

"Það fer eftir því hvernig stjórnvöld ætla að skattleggja. Mitt verkefni er að kalla fram umhverfisvænan orkugjafa - síðan verða stjórnvöld að meta það hvort þau ætla að skattleggja hann eða ekki," segir Jón og bendir á að á hverjum hektara repjuakurs bindist um sex tonn af koltvísýringi á ári. Losun koltvísýrings með brennslu þess eldsneytis sé hins vegar tvöfalt minni, eða þrjú tonn.

Mynd: Repja, af Wikipedia.