Af loftinu má svo veður marka

Í tilefni þess margbreytilega veðurfars er nú stendur yfir, birtum við örlítinn kafla úr ritinu „Atla, eður ráðagjörðir yngismanns um búnað sinn, helst um jarðar- og kvikfjárrækt aðferð og ágóða, með andsvari gamals bónda. Samanskrifað fyrir fátækis frumbýlinga, einkanlega þá sem reisa bú á eyðijörð“. Ritið er eftir séra Björn Halldórsson í Sauðlauksdal (1724-1794) og kom út árið 1777. Í kaflanum „Af loftinu má svo veður marka“ segir svo:

„Þegar loftið kólnar á vetrum, eftir það norrænur og austrænur hafa gengið, og komi þá smár kornsnær, það merkir varanlegan kulda.

• Raki í lofti á morgnana boðar storm og regn en á kvöldin merkir það þurrt og hreint veður. Kvöldroðinn bætir, morgunroðinn vætir.
• Þegar þykkna breytist í bjart loft um fjallatinda, merkir þurrviðri.
• Þegar það hérað loftsins í austnorðri, sem menn kalla Jakobsveg eða -stiga, er skært, hvítt og fagurt á kvöldin, boðar skírviðri.
• Þegar birtir undir þykkni í norðri, merkir að veður muni þorrna. Sama merkir lítill skýjabakki í norðri og austri þegar loft er heiðbjart.
• Þegar loft er rautt í suðri boðar regn, hvort sem það sést á nótt eða degi.
• Þegar loftið er fullt með ryk og mosk og sýnist mórautt , merkir úrfelli
• Þegar náttdögg fellur að aftni strax eftir sólarlag, boðar oftast þurran dag eftir á.
• Ef maurildi sést mikið í sjó, boðar sunnanátt og þeyvind, oftast hvassan.“

Atli var endurútgefin árið 1983 í Riti Björns Halldórssonar í Sauðlauksdal, en bókin inniheldur ennfremur ritið Grasnytjar og Arnbjörgu. Sjá nánar.

Myndin er af  Riti Björns Halldórssonar í Sauðlauksdal.