Samtök atvinnulífsins og verkalýðshreyfingin taka ekki alvarlega niðurstöður síðustu þingkosninga

Talsmenn Samtaka atvinnulífsins eru meðal þeirra sem hæst hafa kallað á uppbyggingu stóriðju. Þeim er ómögulegt að sjá nýja möguleika í stöðunni eða draga lærdóm af uppbyggingu nýrra útflutningsfyrirtækja svo sem á sviði hugbúnaðar, tölvuleikja og sjónvarpsþátta (Latibær) sem hafa ekki verið gæluverkefni stjórnmálamanna. Svipað má segja um viðsemjendur þeirra í verkalýðshreyfingunni. Stóriðjuframkvæmdir eru sameiginlegt áhugamál þeirra og því markmiði skal náð
með öllum ráðum.

Í vor gengu landsmenn til kosninga og nýr þingmeirihluti varð til. En vart var búið að telja upp úr kjörkössum þegar fréttist að samtök á vinnumarkaði, hefðu sett saman nýja efnahagsstefnu, svonefndan stöðugleikasáttmála. Undirskriftar forsætisráðherra var krafist, ella skyllu á verkföll eða óraunhæfar kröfur um kauphækkanir. Í sáttmálanum er meðal annars kveðið á um að ríkisstjórnin muni greiða götu stórframkvæmda svo sem framkvæmda vegna álvera í Helguvík og Straumsvík. Þá var nefnt að kappkosta eigi að engar hindranir verði af hálfu stjórnvalda í vegi slíkra framkvæmda eftir 1. nóvember 2009.

Nú er til dæmis vitnað til stöðugleikasáttmálans vegna ákvörðunar umhverfisráðherra um umhverfismat vegna Suðvesturlínu. Stjórnvöld hafi lofað því að greiða götu slíkra framkvæmda.

Einkennilegt er að litlar umræður skuli fara fram um þýðingu þess fyrir lýðræði í landinu að stjórnvöld afsali sér valdi í hendur samtaka á vinnumarkaði. Sjálfsagt er að hlusta á rödd vinnumarkaðssamtaka eins og annarra, en annað mál er að fela þeim hluta af framkvæmdavaldinu. Hafi þeir áhuga á að stjórna landinu ættu þeir að freista þess að fá til þess umboð, með því að bjóða sig fram í almennum kosningum.

Tvö stærstu orkufyrirtækin í opinberri eigu eiga nú erfitt með að afla fjár til frekari framkvæmda. Þau eru gríðarlega skuldsett og lánshæfismat þeirra hefur lækkað verulega síðasta árið. Um mitt ár námu skuldir Landsvirkjunar og Orkuveitu Reykjavíkur um 625 milljörðum króna.

Í því ljósi vekur athygli að stjórnendur lífeyrissjóða hugleiði að lána þeim. Sérstökum áhyggjum valda hugmyndir um Fjárfestingarsjóð lífeyrissjóða, en honum er ætlað að setja fé í fyrirtæki sem eru fjárhagslega illa sett. Meðal annars á að líta til starfsemi sem aflar gjaldeyristekna eða sparar gjaldeyri með starfsemi sinni.

Lífeyrissjóðir eiga að vinna að því einu að ávaxta fé sjóðfélaga sem best. Þeim á ekki að setja pólitísk markmið. Slíkt væri að vísu lítið áhyggjuefni ef sjóðfélagar gætu flutt
sparnað sinn annað. En skylduaðild að lífeyrissjóðum gerir það sérstaklega mikilvægt
að þeim sé ekki beitt í pólitískum tilgangi.

Það er aldrei mikilvægara en nú að stjórnvöld verji hagsmuni almennings og stuðli að öguðum vinnubrögðum við stórframkvæmdir.

Mynd: Raflínur og álverið í Straumsvík. Ljósmynd: Árni Tryggvason.