Almenningur kallar eftir aðgerðum til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda

Ný skoðanakönnun sem Gallup framkvæmdi fyrir Náttúruverndarsamtök Íslands á tímabilinu 23. september til 5. október sýnir að 67,4% aðspurðra telja mikla þörf á að íslensk stjórnvöld grípi til aðgerða til að draga úr losun Íslendinga á gróðurhúsalofttegundum. Hlutfall þeirra sem telja litla þörf á að stjórnvöld bretti upp ermarnar er 12,4% og rúm 20% aðspurðra tóku ekki afstöðu.

Athygli vekur að stærsti munurinn milli hópa er ekki vegna aldurs, tekna, menntunar eða búsetu heldur stuðningi við stjórnmálaflokka. Þeir sem segjast styðja stjórnarflokkana eru síður á því að þörf sé á aðgerðum til að draga úr losun hér á landi. Engu að síður telur drjúgur meirihluti fylgjenda allra flokka að mikil þörf sé á aðgerðum.

Ekki er ljóst hver markmið íslenskra stjórnvalda eru á tímabilnu 2020-2030, önnur en þau að taka þátt í sameiginlegu markmiði Evrópusambandsins um 40% samdrátt í losun og að hlutdeild Íslands í þeim aðgerðum verði réttmæt (fair share). Öfugt við Noreg sem setur sér markmið um 40% samdrátt án frekari fyrirvara um niðurstöðu loftslagsráðstefnunnar í París eða samninga um skiptingu samdráttar í losun innan Evrópusambandsins, en Noregur tekur þar þátt líkt og Ísland.

Samkvæmt nýrri skýrslu umhverfisráðherra hefur losun frá samgöngum aukist um 55% frá árinu 1990 til ársins 2013 en 1990 sem er viðmiðunarárið í þeirri áætlun (INDC) sem Evrópusambandið hefur kynnt. Í skýrslunni kemur þó fram að dregið hafi úr  losun frá samgöngum um 13% á tímabilinu 2008-2013. Hætt er við að sú losun aukist á ný með vaxandi fjölda ferðamanna sem leigja sér bíl á meðan dvöl hér þeirra stendur.

Til samanburðar má geta að samkvæmt spá Orkustofnunar frá árinu 2012 til ársins 2050 mun innflutningur á olíu fyrir bifreiðar verða 176,5 þúsund tonn árið 2030 en var 164,4 þúsund tonn árið 1990. Árið 2020 stefnir í 243,7 þúsund tonn að mati Orkustofnunar.

Árið 1995 setti umhverfisráðherra fram það markmið að öll skip í höfn skyldu fá rafmagn úr landi í stað þess að brenna olíu. Þessi aðgerð hefur enn ekki komið til framkvæmda og almennt má segja að sjávarútvegurinn hafi sjálfur markað sér stefnu án aðkomu stjórnvalda.

„Full ástæða er nú til þess að endurskoða og uppfæra aðgerðaáætlun í loftslagsmálum.“ segir í fyrrgreindri skýrslu umhverfisráðherra og undir það skal tekið. Hafa ber í huga að einungis 15 ár eru til stefnu. Til að takast megi að draga úr losun hér á landi um 40% í samvinnu við Evrópusambandið er ekki seinna vænna fyrir stjórnvöld að láta til sín taka. Jafnvel þótt hlutdeild Íslands yrði minni en 40% er ljóst að ríkisstjórnin verður nú að koma sér að verki. Í húfi eru lífríki sjávar en enn sem komið er ekki að finna neitt um áhrif loftslagsbreytinga og koltvísýrings í andrúmslofti á hafið í þeim samningstexta sem nú liggur fyrir í aðdraganda Parísarráðstefnunnar. Til að Ísland geti hreyft því máli verður stefna og markmið um samdrátt í losun að vera á hreinu.