Höfða mál gegn umhverfisráðherra
Landeigendur, Náttúruverndarsamtök Íslands og Fuglaverndarfélag Íslands hafa ákveðið að höfða mál gegn umhverfisráðherra þar sem látið verður á það reyna hvort fyrrverandi umhverfisráðherra, Jónína Bjartmarz, hafi brotið lög þegar hún samþykkti vegalagningu Vestfjarðavegar 60 í gegnum Teigsskóg. Þessar framkvæmdir eru taldar hafa í för með sér gríðarleg óafturkræf umhverfisspjöll í nær ósnortnu umhverfi.
Í fréttatilkynningu frá stefnendum kemur fram að málavextir eru þeir að eftir áratugalanga baráttu var ákveðið að fara í endurbætur Vestfjarðarvegur um sunnanverða Vestfirði. Í fréttatilkynningunni segir:
"Í matsskýrslu Vegagerðarinnar voru lagðar fram þrjár mögulegar leiðir við lagningu annars áfanga Vestfjarðavegar milli Þórisstaða í Þorskafirði og Krakár á Skálanesi. Skipulagsstofnun lagðist í úrskurði sínum gegn þeim kosti sem gerir ráð fyrir veglagningu um land Grafar, Teigsskóg og Hallsteinsnes með þverun Djúpafjarðar og Gufufjarðar vegna umhverfisáhrifa, en taldi leiðina sem fylgir núverandi vegi yfir Hjallaháls með verulegum endurbótum þar og nýjum vegi frá Djúpafirði og yfir Ódrjúgsháls og Gufufjörð innanverðan heppilegustu leiðina. Í samanburðinum væru báðar leiðir ásættanlegar með tilliti til umferðaröryggis og vegtækni. Leiðin yfir Hjallaháls væri hins vegar mun ódýrari enda þótt leiðin um Teigsskóg væri nokkuð styttri þegar litið væri til vegarins í heild.
Ráðherra umhverfismála felldi úr gildi úrskurð Skipulagsstofnunar og féllst á að fara með veginn um Teigsskóg enda þótt megin hluti leiðarinnar fari í gengum verndarsvæði. Þannig er vesturströnd Þorskafjarðar, fjörur, fitjar og sjávartjarnir í Djúpafirði á náttúruminjaskrá. Það sama á við um skóglendið á norðurströnd Þorskafjarðar, Teigsskóg. Þá njóta allar eyjar og fjörur á framkvæmdasvæðinu verndar laga nr. 54/1995 um vernd Breiðafjarðar og sjávarfitjar og leirur falla undir náttúruverndarlög nr. 44/1999 sem vistkerfi sem skuli njóta sérstakrar verndar.
Hlíðin sem myndar Teigsskóg er víðast vaxin náttúrulegum birkiskógi milli fjalls og fjöru og myndar ásamt fjörunni landslagsheild sem er einstök fyrir það hversu lítt áberandi mannvirki og áhrif nýtingar eru þar. Skógurinn ný tur sérstöðu á Vestfjörðum og landinu í heild. Náttúrustofa Vestfjarða of fleiri hefur varað við því að áhrifa framkvæmdarinnar muni gæta í öllum skóginum enda sé hann víðast aðeins 200-500 m breiður og því muni vegstæði um hann endilangan hafa veruleg áhrif á það sem eftir stendur. Að mati vistfræðinga verður ekki komið við mótvægisaðgerðum, enda er ný r skógur ekki sambærilegur við þann skóg sem eytt er, hvorki hvað varðar gerð eða arfleifð en talið er að birkiskógurinn sé allt frá landnámsöld. Þá má nefna fjölda ókannaðra fornminja, einkum á Grónesi og Hallsteinsnesshlíð.
Veglagning um Teigskóg með þverun Djúpafjarðar mun leggja arnarsetrin rómuðu í verulega hættu en þau njóta verndar laga um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum nr. 64/1994. Þau hafa átt ríkan þátt í að viðhalda arnarstofninum á Breiðafirði. Ónefnd eru áhrif framkvæmdarinnar á aðra atvinnuvegi héraðsins svo sem á þangnámið í Reykhólasveit og uppbyggingu ferðamennsku. Stefnendur taka undir ályktun aðalfundar Landverndar frá 5. maí 2007 þar sem mælt er með því að jarðgöng undir Hjallahóls verði í forgangi í stað vegar út um Teigsskóg og þverunar fjarðarmynna í Djúpafirði og Gufufirði."
Frétt og mynd tekin af mbl.is
Í fréttatilkynningu frá stefnendum kemur fram að málavextir eru þeir að eftir áratugalanga baráttu var ákveðið að fara í endurbætur Vestfjarðarvegur um sunnanverða Vestfirði. Í fréttatilkynningunni segir:
"Í matsskýrslu Vegagerðarinnar voru lagðar fram þrjár mögulegar leiðir við lagningu annars áfanga Vestfjarðavegar milli Þórisstaða í Þorskafirði og Krakár á Skálanesi. Skipulagsstofnun lagðist í úrskurði sínum gegn þeim kosti sem gerir ráð fyrir veglagningu um land Grafar, Teigsskóg og Hallsteinsnes með þverun Djúpafjarðar og Gufufjarðar vegna umhverfisáhrifa, en taldi leiðina sem fylgir núverandi vegi yfir Hjallaháls með verulegum endurbótum þar og nýjum vegi frá Djúpafirði og yfir Ódrjúgsháls og Gufufjörð innanverðan heppilegustu leiðina. Í samanburðinum væru báðar leiðir ásættanlegar með tilliti til umferðaröryggis og vegtækni. Leiðin yfir Hjallaháls væri hins vegar mun ódýrari enda þótt leiðin um Teigsskóg væri nokkuð styttri þegar litið væri til vegarins í heild.
Ráðherra umhverfismála felldi úr gildi úrskurð Skipulagsstofnunar og féllst á að fara með veginn um Teigsskóg enda þótt megin hluti leiðarinnar fari í gengum verndarsvæði. Þannig er vesturströnd Þorskafjarðar, fjörur, fitjar og sjávartjarnir í Djúpafirði á náttúruminjaskrá. Það sama á við um skóglendið á norðurströnd Þorskafjarðar, Teigsskóg. Þá njóta allar eyjar og fjörur á framkvæmdasvæðinu verndar laga nr. 54/1995 um vernd Breiðafjarðar og sjávarfitjar og leirur falla undir náttúruverndarlög nr. 44/1999 sem vistkerfi sem skuli njóta sérstakrar verndar.
Hlíðin sem myndar Teigsskóg er víðast vaxin náttúrulegum birkiskógi milli fjalls og fjöru og myndar ásamt fjörunni landslagsheild sem er einstök fyrir það hversu lítt áberandi mannvirki og áhrif nýtingar eru þar. Skógurinn ný tur sérstöðu á Vestfjörðum og landinu í heild. Náttúrustofa Vestfjarða of fleiri hefur varað við því að áhrifa framkvæmdarinnar muni gæta í öllum skóginum enda sé hann víðast aðeins 200-500 m breiður og því muni vegstæði um hann endilangan hafa veruleg áhrif á það sem eftir stendur. Að mati vistfræðinga verður ekki komið við mótvægisaðgerðum, enda er ný r skógur ekki sambærilegur við þann skóg sem eytt er, hvorki hvað varðar gerð eða arfleifð en talið er að birkiskógurinn sé allt frá landnámsöld. Þá má nefna fjölda ókannaðra fornminja, einkum á Grónesi og Hallsteinsnesshlíð.
Veglagning um Teigskóg með þverun Djúpafjarðar mun leggja arnarsetrin rómuðu í verulega hættu en þau njóta verndar laga um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum nr. 64/1994. Þau hafa átt ríkan þátt í að viðhalda arnarstofninum á Breiðafirði. Ónefnd eru áhrif framkvæmdarinnar á aðra atvinnuvegi héraðsins svo sem á þangnámið í Reykhólasveit og uppbyggingu ferðamennsku. Stefnendur taka undir ályktun aðalfundar Landverndar frá 5. maí 2007 þar sem mælt er með því að jarðgöng undir Hjallahóls verði í forgangi í stað vegar út um Teigsskóg og þverunar fjarðarmynna í Djúpafirði og Gufufirði."
Frétt og mynd tekin af mbl.is
Birt:
27. júlí 2007
Tilvitnun:
Móna Róbertsdóttir Becker „Höfða mál gegn umhverfisráðherra“, Náttúran.is: 27. júlí 2007 URL: http://nature.is/d/2007/07/27/hf-ml-gegn-umhverfisrherra/ [Skoðað:21. nóvember 2024]Efni má nota eða vitna í samkvæmt almennum venjum sé heimilda getið með slóð eða fullri tilvitnun hér að ofan.
