Uppbygging og efling heilsugeirans
Öflug uppbygging heilsugeirans á Íslandi hefur veruleg áhrif á samfélagið í heild sinni (e. spillover effects) ekki síður en á einstaka atvinnugeira, t.d. ferðaþjónustu, landbúnað, erfðarannsóknir og orkunýtingu. Heilsugeirinn gæti jafnframt haft margföldunaráhrif á t.d. upplýsingatækni og hönnun ýmiss konar enda er mikilvægt að byggja hann upp í tengslum við ímynda- og verðmætasköpun.
Endurskipulagður stofnanavettvangur
Stofnanir á borð við Sjúkratryggingasjóð og Tryggingastofnun ríkisins sem eru í mikilli endurskipulagningu. Hugsanlegt væri að nýta þá vinnu til að efla samstarf þeirra við misstór fyrirtæki og einkastofnanir innan heilsugeirans. Þörf er á endurskoðun á trygginga- og tilvísanakerfi með tilliti til fjölgunar erlendra gesta, sem leita sér hressingar og lækningar á landinu.
Hugmyndir um Heilsulandið Ísland og uppbyggingu spa-menningar á landinu eru áhugaverðar til að stuðla að samstarfsvettvangi fagaðila sem að eigin frumkvæði skoða nýjar leiðir til að skapa verðmæti í heilsugeiranum. Hugmyndirnar fela í sér heildarsýn á landsvísu með samstarf margra ólíkra aðila að leiðarljósi. Mikilvægt er að losa um hefðbundna stofnanafarvegi með auknu samstarfi og hlúa að frumkvæði grasrótarinnar þannig að ný , misstór og áhugaverð fyrirtæki og stofnanir geti sprottið upp úti um land allt. Jafnframt þarf að stuðla að frekari vexti sprota og stofnana sem þegar hafa vaxið upp úr moldinni svo að þeir blómstri. Samfélagslegur ávinningur þessa er mikill bæði hvað varðar almenna verðmætasköpun og íbúðaþróun á landsbyggðinni.
Innlendir og erlendir markhópar
Heilsugeirinn þarf að skilgreina hverjir eiga að vera viðskiptavinirnir og markhóparnir. Mikilvægt er að byggja upp geira sem dregur að sér viðskiptavini erlendis frá. Ein leið til þess er að gera samstarfssamninga við erlend tryggingafélög og heilsustofnanir um að senda "sjúklinga" sína til Íslands. Aðstæður á gjaldeyrismörkuðum gætu gert samningaviðræður um slíka hluti einfaldari.
Ísland hefur mikið upp á að bjóða í heilsugeiranum og enn eru mörg tækifæri ónýtt. Flytja mætti út hugvit, þekkingu og aðferðir, t.d. var bent á að Kínverjar mundu hafa áhuga á mörgu sem Íslendingar búa að innan heilsugeirans. Fyrsta skrefið gæti verið að fá fjárfestingaraðila og nemendur í viðskiptum, t.d. eru nú MBA-nemendur að vinna ákveðna grunnvinnu við að skapa viðmiðanir um markaðssetningu og árangur. Mikilvægt er að skilgreina og laða að ólíka hópa viðskiptavina, bæði innlenda og erlenda.
Greina þarf sérstöðu hvers landshluta
Mikilvægt er að virkja vel einstaka landfræðilega kjarna við uppbyggingu heilsugeirans á Íslandi og að kjarnarnir vinni saman í miklu meiri mæli en nú. Hingað til hefur samstarf verið lítið og lykilstofnanir eins og atvinnuþróunarfélög hafa ekki nógu virkan samráðsvettvang sín á milli. Stuðningur sem felst í eflingu samstarfs, sköpun farvegs fyrir nýjar hugmyndir og betri nýtingu þess sem þegar er innan heilsugeirans er mjög mikilvægur. Aðgreina þarf hvern stað á landinu með tilliti til sérstöðu sinnar. Staðbundin þjónusta ætti að byggja á þeim auðlindum, framleiðslu og fólki sem er innan hvers kjarna. Þannig mætti tengja ferðaþjónustu á skýrari hátt við heilsuuppbygginguna. Staðbundin sérstaða í uppbyggingu í heilsugeira þarf um leið að vera í tengslum við skapandi heildarsýn um Ísland sem heilsuland með samnýttri markaðssetningu erlendis.
Móta þarf heildræna framtíðarsýn
Mikilvægt er að líta á forvarnir, lækningar og endurhæfingu sem eina heild og koma þannig í veg fyrir umtalsverða sóun með því að; a) auka forvarnir, b) auðvelda samvinnu lækningadeilda og endurhæfinga, c) gera forvörnum og endurhæfingu mögulegt að vinna betur saman enda hlýtur ferlið að vera hringrás. Efla þarf meðvitund um og rannsóknir á gildi þverfaglegs samstarfs í heilsugeira. Þróa þarf óhefðbundnar lækningar samhliða öðrum lækningaaðferðum og gera hefðbundnum og óhefðbundum aðferðum mögulegt að þrífast innan heilsugeirans.
Vitundarvakning um arðbæran heilsugeira
Það er veruleg sóun í kerfinu í formi dýrra stofnana sem geta ekki breyst af því að sokkinn kostnaður er hugsaður sem verðmæti. Vinnuafl er oft óþarflega dýrt og möguleikar eru á að gera þjónustusamninga sem væru mun ódýrari í framkvæmd. Draga þarf úr þessari sóun og nýta frekar sokkinn kostnað með öðrum hætti en hingað til. Mikill hluti af sóuninni í heilbrigðisgeiranum felst í því að fenginn ávinningur af dvöl í heilsuumhverfi er ekki skilgreindur sem verðmæti og því hvorki metinn af verðleikum né settur í verð. Það er þess vegna mikilvægt að gera fólk betur meðvitað um hvaða verðmæti það er að fá og hugsanlega takmarka einhvern veginn aðgengi að þessum verðmætum þannig að fólk beri virðingu fyrir þeim.
Björk Guðmundsdóttir boðaði til vinnufunda 12. og 19. október sl. í samvinnu við HR, Klak og nattura.info. Um hundrað sérfræðingar á sviði atvinnuþróunar og nýsköpunar réðu ráðum sínum og gerðu drög að átta tillögum um úrbætur í jafnmörgum málaflokkum.
Mynd: Blá lónið gulalinan.is.
