Apríl 2017

Björt Ólafsdóttir umhverfis- og auðlindaráðherra hefur lagt fram skýrslu fyrir Alþingi um stöðu og stefnu í loftslagsmálum. Tilgangur skýrslunnar er að draga saman nýjustu og bestu upplýsingar um stöðuna í loftslagsmálum og að skapa umræðu um næstu skref í þeim efnum.

Í skýrslunni er farið yfir alþjóðlegar skuldbindingar Íslands í loftslagsmálum, sem er að finna í Kýótó-bókuninni og Parísarsamningnum, auk Evrópureglna á grunni EES-samningsins. Ísland hefur tilkynnt sitt framlag til Parísarsamningsins um að vera með í sameiginlegu markmiði 30 ríkja (Íslands, Noregs og 28 ríkja ESB) um 40% minnkun losunar til 2030 miðað við 1990. Farið er yfir stöðuna varðandi losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi og spár fram til 2030. Sagt er frá niðurstöðum í nýrri skýrslu Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands, þar sem spáð er verulegri aukningu í losun til 2030. Þar segir einnig að Ísland muni ekki standa við sín markmið í Kýótó-bókuninni fyrir árið 2020 og Parísarsamningnum árið 2030 að óbreyttri þróun.

Einnig er í skýrslunni yfirlit yfir aðgerðir stjórnvalda til þessa og umfjöllun um væntanlega nýja stefnumótun og aðgerðaáætlun. Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar segir að gerð verði aðgerðaáætlun í loftslagsmálum í samræmi við Parísarsamninginn, sem feli í sér m.a. græna hvata, skógrækt, landgræðslu og orkuskipti í samgöngum. Fjallað er ...

Umhverfis- og auðlindaráðuneytið hefur gefið út reglugerð um umhverfismerki en hún gildir um norræna umhverfismerkið Svaninn, og umhverfismerki Evrópusambandsins Blómið. Reglugerðin kveður á um skilyrði fyrir veitingu þessara umhverfismerkja fyrir vörur og þjónustu.

Norræna umhverfismerkisnefndin gefur út reglur um umhverfisvottun Svansins og endurspeglar reglugerðin norrænu reglurnar. Skyldur umsækjenda um leyfi til að nota umhverfismerki eru gerðar skýrari en helstu breytingar varða meginreglur um veitingu og notkun Svansins, meðferð umsókna og notkunarskilmála.

Þá lúta breytingarnar að skyldum leyfishafa, svo sem að tryggja að allar umhverfismerktar vörur uppfylli viðmið umhverfismerkisins á gildistíma leyfis og varðveislu gagna er varða leyfið.

Reglugerð nr. 160/2017 um umhverfismerki 

Umhverfisstofnun veitti ekki leyfi fyrir tveimur hótelbyggingum á verndarsvæði Mývatns. Skolphreinsun hótelanna er einnig án leyfis Umhverfisstofnunar. Þá er frárennsli hótels skammt frá vatnsbakka Mývatns bæði í ósamræmi við skilmála deiliskipulags og reglugerðir um hreinsun frárennslis við vatnið. Starfsmannahúsum var bætt við annað hótelið í haust án leyfis Umhverfisstofnunar. Umhverfisstofnun veitti ekki leyfi fyrir vinnubúðum fyrir 50 manns við þriðja hótelið, sem nú er í byggingu. Landvernd freistar þess nú með röð stjórnsýslumála að fá tekið á málum sem varða lífríki Mývatns og allan almenning, í ljósi sívaxandi þunga ferðamannastaums og aukins álags á verndarsvæðin í landinu. Mývatn ver sig ekki sjálft.

Komið hefur í ljós að frárennslismál nýrra hótela við Mývatn hafa verið í miklum ólestri. Áður var vitað að ekki hafði verið komið á búnaði fyrir tilskilda hreinsun skolps frá eldri hótelum og annarri ferðaþjónustu í Mývatnssveit, þrátt fyrir skýr stjórnvaldsfyrirmæli þar um. Hitt kom á óvart, að reglum hefði ekki verið framfylgt hin síðari misseri varðandi nýrri hótelbyggingar. Kunnara er en frá þurfi að segja að Mývatni er ógnað af síauknu flæði næringarefna af mannavöldum og skipaði umhverfisráðherra sérstaka nefnd s.l. sumar til að taka út stöðu mála.

Síðasta haust komst í hámæli er byggingarfulltrúi Skútustaðahrepps ...

Aðalfundur Umhverfisvaktarinnar við Hvalfjörð 2017 verður haldinn sunnudaginn 12. febrúar 2017 kl 17:00 í Garðakaffi, Görðum á Akranesi.

Dagskrá:

1. Venjuleg aðalfundarstörf
2. Tillaga að verkefnum næsta starfsárs
3. Önnur mál
4. Ávörp gesta

Kaffi og meðlæti verður til sölu í Garðakaffi. Allir áhugasamir um verndun náttúru og lífríkis eru hvattir til að mæta.

Þema umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs að þessu sinni eru verkefni sem færa okkur nær úrgangslausu samfélagi. Allir geta sent inn tilnefningar til verðlaunanna. Verðlaunahafinn verður tilkynntur á þingi Norðurlandaráðs í Helsinki þann 1. nóvember 2017.

Handhafi umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs 2016: Smáforritið Too Good To Go (Danmörk)

Ljósmyndari

Magnus Fröderberg/norden.org

Málþing og vinnustofur í Norræna húsinu 2. febrúar 2017

Í tilefni af sýningunni Öld barnsins: norræn hönnun fyrir börn frá 1900 til dagsins í dag, sem nú stendur yfir í Norræna húsinu, verður efnt til heilsdags dagskrár um norræna hönnun, sjálfbærni og þarfir framtíðar fimmtudaginn 2. febrúar nk. Juliet Kinchin sýningarstjóri hjá Museum of Modern Art í New York (MoMA) verður frummælandi á ráðstefnunni. 

Dagskráin fer fram á ensku. 

Dagskrá: 

8:00-8:30           húsið opnar, kaffi í anddyri 

8:30-13:15          málþing: Sjálfbærni í norrænni hönnun 

13:15-14:00       hlé 

14:00-16:00       vinnustofa: Teaching sustainability - educating the next generation of change makers 

14:00-16:00       sýningarstjóraspjall: Exhibiting design - new agendas and new media  

16:00-17:00       leiðsögn um sýninguna Öld barnsins og léttar veitingar 

Nánari dagskrá fyrir málþingið (8:30-13:15): 

8:30-10:40 Fyrri hluti: hnattræna sjónarhornið 

• Frummælandi: Juliet Kinchin (Bretland/Bandaríkin), sýningarstjóri við MoMA í New York.  
  • Growing by Design: an international perspective 
• Garðar Eyjólfsson (IS), dósent og fagstjóri BA í vöruhönnun við Listaháskóla Íslands  
  • From linear to circular thinking / From material to artificial worlds 
• Guðni Elísson (IS), prófessor við Háskóla Íslands og stofnandi www.earth101.is  
  • Do we just need better designs? The question of ...

Töluverð umræða hefur verið um skaðsemi þess að sitja fyrir framan tölvuskjái langt fram á kvöld eða nótt og verða þannig fyir áhrifu blá ljóssins. Það getur dregið úr framleiðslu melantonins en það er hormón sem líkaminn framleiðir þegar birtu tekur aðbregða og veldur syfju. Skortur á því getur valdið því að fólk eigi erfitt með að festa svefn og þjáist þá af andvökum og svefnleysi.

Ein leið, sem mörgum finnst erfið, er að hætta í tölvunni fyrr á kvöldin. Önnur leið er að líkja eftir náttúrunni og skapa birtuskilyrði sem eru líkari því sem er utan dyra þegar sól gengur til viðar og kvöldroðinn kemur melantonin framleiðslunni í gang.

Það er til dæmis hægt að gera með smá forriti sem heitir f.lux en það breytir litnum á skjánum eftir gangi sólar og líkir þannig eftir birtuskilyrðum í umhverfinu. Hægt er að stilla áhrifin að vild, slökkva á þeim tímabundið og útiloka virknina við notkun tiltekinna forrita til dæmis þegar unnið er með ljósmyndir eða annað efni sem krefst hlutlausrar birtu. 

Forritið má nálgast á heimasíðu f.lux® fyrir OS X, Android og Windows og er það ókeypis en hægt er að styrkja verkefnið. 

Í gær lýsti forsætisráðherra Íslendinga því yfir í fyrsta sinn, kvitt og klárt, í stefnuræðu sinni að:

Ein stærsta ógn samtímans er hlýnun jarðar af völdum gróðurhúsalofttegunda.

Þessari yfirlýsingu fylgdi engin montstatus þess efnis að Ísland stæði framar öllum þjóðum í nýtingu hreinnar orku. Heldur sagði Bjarni Benediktsson:

Við þurfum að axla ábyrgð í samfélagi þjóðanna.

Væntanlega vísa þessi ummæli forsætisráðherra til þess að Íslendingar verði að draga verulega úr losun gróðurhúsalofttegunda í stað þess að auka hana stöðugt; að draga verði úr losun um allt að 40% fyrir árið 2030, miðað við 1990.[1]

Annað nýmæli í ræðu Bjarna var að forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins styður málflutning umhverfisráðherra í loftslagsmálum:

Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru staðreynd. Við vitum að hlýnandi sjór við Íslandsstrendur og súrnun sjávar með tilheyrandi áhrifum á fiskstofna eru afleiðingar loftslagsbreytinga. Við sjáum jöklana okkar bráðna og minnka að umfangi frá ári til árs. Við vitum ekki hvort Golfstraumurinn mun halda styrk sínum og stefnu og gera landið byggilegt áfram. En við vitum hvað þarf að gera til að bregðast við þessari óheillaþróun. Það er ekki í boði að bíða með það. Við verðum að draga stórfellt úr losun gróðurhúsalofttegunda með öllum tiltækum ráðum.

Eftir stendur að ...